Goji berry ve kurt üzümü olarak da bilinen bitki, Çin’den en iyi bilinen ve beğenilen meyvelerden birinin eş anlamlıları olup Çince’de “gou qi” olarak adlandırılmaktadır. Goji berry Çin’de Kurt Üzümü (Wolf Berry) veya Gouqizi olarak da bilinmektedir. Gouqizi; “gouqi” kurt anlamına “zi” ise küçük organik ürün anlamına gelmektedir
Goji berry bitkisi ülkemizde ise dikenli çalı şeklinde olduğu için tekedikeni, şeytan ipliği, yemişgen, atlangaç, kurt üzümü, çay bitkisi, çay ağacı, sahte yasemin gibi isimlerle bilinmektedir.
Goji berry meyvesinin olağanüstü sağlık yararlarına sahip olduğuna ve insanlar için zararsız olduğuna inanılmaktadır. İçerdiği biyoaktif maddeler ve sağlığa yararlı fonksiyonları nedeniyle batı dünyasında giderek daha popüler hale gelmektedir. Asya ülkelerinde olgunlaşmış goji berry meyveleri geleneksel bitkisel ilaç olarak kullanılmakta ve meyvenin fonksiyonel özelliklerinden yararlanılmaktadır.
Goji Berry’nin Sağlık Üzerine Etkileri
Diğer fizikokimyasal özelliklerle birlikte antioksidan aktivitesi nedeniyle, bitkinin birçok sağlık yararına sahip olduğu iddia edilmektedir. Goji berry’nin görme, böbrek ve karaciğer fonksiyonlarını, halsizlik ve kan şekeri kontrolünü iyileştirmeye yönelik özellikleri bulunmaktadır.
İçeriğinde bulunan Germanyum maddesinin kansere karşı koruyucu bir iz mineral olduğu ve bu mineralin diğer meyvelerde nadiren bulunduğu bilinmektedir. Ayrıca hormonların ve sinir sisteminin çalışması için gerekli yağ asitlerinin yanı sıra kalp ve kan basıncı için faydalı maddeler içermektedir.
Geleneksel olarak yüzlerce yıldır böbrek ve karaciğer tedavisi için goji’nin iyileştirici etkilerini kullanmıştır.
Çin tıbbında kolesterol ve kan basıncını düşürmek ve kanı saflaştırmak için iyi bir antioksidan olarak kullanıldığı bilinmektedir.
Antiproliferatif faaliyetlerde, kilo kaybı amacıyla, göz problemlerinin tedavisinde ve immünomodülatör etkilerde yaygın olarak kullanılmaktadır. Goji berry, geleneksel Çin tıbbında yaşlanma karşıtı, yatıştırıcı ve susuzluk giderici etkileri için kullanılmaktadır.
Diğer fizikokimyasal özelliklerle birlikte antioksidan aktivitesi nedeniyle, bitkinin birçok sağlık yararına sahip olduğu iddia edilmektedir. Goji berry’nin görme, böbrek ve karaciğer fonksiyonlarını, halsizlik ve kan şekeri kontrolünü iyileştirmeye yönelik özellikleri bulunmaktadır. Goji berry üzerinde yapılan çeşitli klinik çalışmalar meyvenin hipoglisemik ve lipit düşürücü etkisini, immünomodülatör aktiviteyi, anti kanser aktivitesini ve retina hücreleri üzerindeki koruyucu etkisini belirtmiştir.
Goji Berry’nin Kullanım Alanları ve Faydaları
Çin ve diğer Asya ülkelerinde gıda ve tıbbi bitkiler olarak uzun bir geleneğe sahip olan yakından ilişkili iki türdür. Her iki türün meyveleri Çin mutfağında popüler olan bileşenlerdendir. Özellikle Çin mutfağında goji berry çorbalara, çok sayıda et ve sebze yemeğine eklenilerek tüketilmektedir. Ağustos ayından ekim ayına kadar hasat edilen meyveler genellikle kurutularak veya taze olarak tüketilmektedir. Sindirimsel kullanımının yanı sıra, Goji geleneksel Çin tıbbında önemli bir rol oynamaktadır. Goji berry’nin tıbbi gelenekte sadece meyveleri (fructus Lycii) ünlü bir yin güçlendirici ajan olarak değil, aynı zamanda kök kabuğu da (cortex Lycii radicis) ateş düşürücü olarak kullanılmaktadır.
Goji berry, kilo kontrolü, yaşlanma engelleyici ve karaciğer hasarlanmasını korumayı amaçlayan bitkisel çaylarda yaygın olarak kullanılmaktadır.
Goji berry meyvesinin antioksidan özellikleri aynı zamanda ilaç geliştirme, kozmetik ürünler ve özel amaçlı gıdalar için de kullanılmaktadır. Buna göre, goji berry meyvesinin fenolik bileşiklerin ekstraksiyonu için iyi bir hammadde olduğu düşünülmektedir. Bu biyolojik olarak aktif bileşikler, oksidasyona karşı koruma sağlamak için gıda ürünlerine eklenebilmektedir.
Antioksidan etkileri olan gıdalar insan vücudunda meydana gelebilecek oksidatif hasarı azaltabilmektedir. Bu nedenle, goji berry yaşlanma karşıtı, yatıştırıcı özellikleri ve susuzluk giderici etkileri nedeniyle geleneksel Çin tıbbında kullanılmaktadır.
Goji berry tüketimi, bireylerin yaşam kalitesini iyileştirmek ve hastalıkla ilişkili gelecekteki komplikasyonları ve morbiditeyi önlemek için önemlidir. Bununla birlikte, goji berry kullanımı, daha az yan etkileri olan ve uygun dozda kullanıldığında hiçbir yan etkisi olmayan, ilaçlara karşı doğal bir alternatiftir.
Goji Berry Meyvesi Özellikleri
Goji berry meyvesi yüksek miktarda antosiyanin içermekte olup ayrıca karotenoidler (beta-karoten, lutein, likopen, zeaksantin, zeaksantin dipalmitat), vitaminler (askorbik asit, dehidroaskorbik asit ve tokoferol), yağ asitleri, betain ve peptidoglikanlar açısından da zengindir.
İçerdiği en yaygın yağ asitleri sırasıyla linoleik, oleik ve palmitik yağ asitleridir. Goji berry meyvesi ayrıca sitrik, malik, fumarik ve şikimik asit gibi organik asitler içermektedir. Goji berry meyvesinin kimyasal bileşenleri arasında en bilineni polisakkarit kompleksleridir. Yüksek antioksidan kapasitesinin varlığı, bu meyvenin karotenoidleri ve fenolik bileşiklerinden kaynaklanmaktadır. Ayrıca, goji berry meyvesinin diğer antioksidan bileşikleri lignan, tanenler ve flavonoidlerdir. Meyvenin çekici kırmızı-turuncu rengi, bir grup lipofilik bileşik olan karotenoidlerden kaynaklanmaktadır. Goji berry meyvesi fenolik asit (siringik, klorojenik, gallik, caik, p-kumarik, 4- hidroksibenzoik, ferulik ve trans-sinammik) ve flavonoidleri (rutin, narinjin, kuersetin, kateşin ve kampferol) içermektedir.
Uyarı!
Yukarıda yeralan metin haber ve bilgi amaçlı hazırlanmış olup, hekimin uygulayacağı teşhis ve tedavisinin yerine geçmez. Herhangi bir tedavi sürecine başlamadan önce mutlaka sağlık uzmanının görüş ve onayı alınmalıdır.
